Łączenie działalności rolnej z produkcją energii to szansa na dalszy rozwój OZE. Z kolei rolnictwo może liczyć na ograniczenie własne emisyjność i szereg nowych możliwości pojawiających się przed rolnikami. Zainteresowanie agrofotowoltaiką obserwowane jest także w Polsce.
Jak już wielokrotnie opisywaliśmy na łamach OZE.pl, agrowoltaika (APV), czyli jednoczesne wykorzystanie gruntów rolnych do produkcji energii elektrycznej, nie jest rozwiązaniem nowym. Obecnie na świecie łączna moc instalacji APV to ok. 14 GW. W Europie pierwsze, prototypowe instalacje APV, powstawały już w 2004 r. Obecnie wiele państw (np. Włochy czy Niemcy) wspiera rozwój takich systemów. 10 listopada Komisja Europejska (KE) zatwierdziła wartą 1,7 mln euro pomoc publiczną Włoch dla sektora agrofotowoltaiki. Dzięki nie mają powstawać instalacje o mocy 1,04GW i produkować co najmniej 1300 GWh energii elektrycznej rocznie. Z powodzeniem systemy APV są wdrażane także we Francji, Austrii czy Holandii.
Potencjał w Europie
Według raportu Joint Research Centre działającego przy KE, wykorzystanie zaledwie 1% użytków rolnych w Unii Europejskiej pozwoliłoby na przekroczenie wspólnotowych celów w zakresie mocy zainstalowanej w fotowoltaice. Do 2030 r.ma ona osiągnąć poziom 720 GW. Na koniec ubiegłego roku wyniosła ok. 211 GW. W przypadku wdrożenia agrofotowoltaiki, cel na koniec dekady udałoby się osiągnąć z nawiązką. Jak wynika z szacunków ekspertów JRC, do 2030 r. moc zainstalowana w fotowoltaice dzięki APV mogła wynieść nawet ok. 944 GW.
Zdaniem ekspertów unijnych, systemy APV mają zdecydowanie większy potencjał od znanych nam naziemnych systemów PV. Należy wskazać, że instalacje APV są montowane w taki sposób, aby działalność rolnicza, taka jak uprawa roślin, trawy lub owoców, pozostała wiodącym sposobem użytkowania gruntów, zapewniając jednocześnie dostęp dla maszyn rolniczych lub zwierząt gospodarskich.
APV pomoże osiągnąć cele OZE w Polsce
Dzięki odpowiedniemu otoczeniu legislacyjnemu oraz systemom i instrumentom wsparcia, fotowoltaika jest obecnie najszybciej rozwijającą się technologią OZE w Polsce. Obecnie do sieci w Polsce są przyłączone instalacje o mocy ponad 15,6 GW. Zgodnie z założeniami do aktualizacji Polityki Energetycznej Polski 2040 r., w perspektywie 2040 r. ma ona wzrosnąć blisko trzykrotnie do 45 GW. Udział w tym procesie mogłoby mieć wdrożenie agrofotowoltaiki.
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego z 2021 r., zgromadzonymi w czasie ostatniego spisu rolnego, użytki rolne zajmują w Polsce blisko 58% powierzchni kraju - 18,4 mln ha. Z tego nieco ponad 14 mln ha(76,3%) to grunty orne, 2,35 mln ha (12,8%) to łąki, 1,69 mln ha (9,2%) -pastwiska, a na sady przypada niemal 0,30 mln ha (1,6%).
Jak wskazuje Polskie Stowarzyszenie Fotowoltaiki (PSF) w raporcie ,,Agrowoltaika w Polsce. Nowoczesne rolnictwo napędzane energią ze słońca”. w Polsce funkcjonuje blisko 1,3 miliona gospodarstw rolnych, które nieustannie się rozwijają i modernizują, co będzie wpływało na wzrost zapotrzebowania na tanią i czystą energię. Ponadto, działalność rolnicza coraz częściej jest narażona na skutki gwałtownych zjawisk pogodowych czy suszy. Eksperci PSF wśród korzyści związanych z agrofotowoltaką to nie tylko obniżenie śladu węglowego działalności rolniczej. To także stworzenie specyficznego mikroklimatu wokół farmy, ograniczenie parowania wody oraz zapewnienie schronienia roślinom.
Mimo, że na świecie agrowoltaika nie jest pojęciem nowym, o tyle w Polsce stanowi w dalszym ciągu terra incognito. Warto jednak dostrzec, że powoli przebija się w dyskusji na temat przyszłości rozwoju sektora PV w Polsce m.in. w ramach prac porozumienia o współpracy na rzecz rozwoju sektora fotowoltaiki zawartego z inicjatywy Ministerstwa Klimatu i Środowiska w dniu 16grudnia 2021 r. W treści dokumentu jasno wskazano na zamiar rozwoju agrofotowoltaiki w Polsce, ale w ślad za deklaracjami nie poszły działania legislacyjne.
Do rozstrzygnięcia pozostają chociażby takie kwestie ja te dotyczące np. opodatkowania instalacji PV współistniejących z produkcją rolną. Jak czytamy w raporcie, w Niemczech ukształtowała się stabilna praktyka, zgodnie z którą tereny pod realizację inwestycji Agro-PV otrzymują w miejscowym planie desygnację jako „tereny specjalne – agrowoltaika”. Takie określenie przeznaczenia gruntu nie budzi wątpliwości i jest najbardziej dopasowane do specyfiki inwestycji.
Okazją do kolejnych dyskusji była konferencja ,,Agrowoltaikaw Polsce. Nowoczesne rolnictwo napędzane energią ze słońca”, której organizatorem jest PSF. Wydarzenie odbyło się 15 listopada i dowiodło, że w Polsce zainteresowanie tego rodzaju rozwiązaniem jest duże. Potrzebne są pilne działania na rzecz legislacji i być może mechanizmów wsparcia dla wdrażania systemów APV w Polsce.
