Energetyka słoneczna w liczbach - Polska w czołówce europejskiej
Europa stoi na czele globalnej rewolucji energetycznej, z coraz większym naciskiem na odnawialne źródła energii. Energetyka słoneczna, będąca jedną z najbardziej obiecujących technologii, odgrywa już kluczową rolę w tej transformacji. Polska, zaskakująco dla wielu, wyłania się jako jeden z liderów tego trendu, przyczyniając się do dynamicznego rozwoju branży i przekształcając europejski krajobraz energetyczny. Moc zainstalowana w fotowoltaice w Polsce na koniec 2023 r. wyniosła ponad 17 GW.
Europa doświadcza niezwykłego rozwoju sektora energetyki słonecznej, napędzanego przez innowacje technologiczne, korzystne regulacje i rosnącą świadomość ekologiczną. Ostatnie lata przyniosły znaczące zwiększenie mocy zainstalowanej energetyki słonecznej, co umożliwiło Staremu Kontynentowi zbliżenie się do osiągnięcia celów klimatycznych określonych w Porozumieniu Paryskim.
Z raportu „EU Market Outlook for Solar Power 2023-2027”, przygotowanego przez europejską organizację branżową SolarPower Europe wynika, że w 2023 r. energetyka słoneczna wykazała się znaczną wydajnością inwestycyjną - trzeci rok z rzędu - przy rocznych stopach wzrostu wynoszących co najmniej 40%. Przyłączając do sieci około 56 GW zainstalowanych w energetyce słonecznej w 2023 r., sektor zapewnił to, o co Międzynarodowa Agencja Energetyczna (MAE) prosiła rok temu, aby uniknąć niedoborów dostaw energii w trakcie obecnego sezonu zimowego.
Należy wskazać, że duża część wzrostu w 2023 r. wynika z zamówień złożonych w 2022 r., których nie można było zrealizować wcześniej ze względu na brak wykonawców instalacji PV w tym czasie – zauważa SolarPower Europe. Działalność instalacyjna w ostatnich miesiącach 2023 r. była znacznie spokojniejsza. Obecnie w sektorze energetyki słonecznej pracuje ponad 800 000 osób w całym łańcuchu wartości w UE.
Mając na uwadze konkretne kraje, Niemcy powróciły na szczyt jako największy rynek energetyki słonecznej, instalując 14,1 GW i przekraczając rekord Włoch wynoszący 9,3 GW w 2012 r. Tuż za nimi plasuje się Hiszpania z 8,2 GW, podczas gdy Włochy po raz pierwszy od dłuższego czasu znalazły się w pierwszej trójce, instalując w ciągu roku 4,8 GW. Polska (4,6 GW) i Holandia (4,1 GW) zamykają pierwszą piątkę, a Francja wypadła z niej z powodu awansu Włoch.
Całkowite zasoby słoneczne w UE wynoszą obecnie 263 GW, co stanowi wzrost o 27% z 207 GW w 2022 r. Niemcy nadal są największym operatorem mocy słonecznej z wynikiem 82 GW, za nimi plasuje się Hiszpania z 36 GW i Włochy z 29,5 GW. Podczas gdy Niemcy prowadzą zarówno w rocznym rankingu rynku UE, jak i całkowitej mocy, Holandia utrzymuje pierwsze miejsce pod względem zainstalowanej mocy PV na mieszkańca, osiągając 1280 W/mieszkańca w 2023 r. i poprawiając się o ponad 250 W/mieszkańca w ciągu jednego roku. Niemcy zbliżają się do progu 1 kW, osiągając 985 W/mieszkańca.
Polska na czele rewolucji energetycznej
Wśród europejskich krajów Polska wyróżnia się jako szybko rozwijający się gracz w branży fotowoltaicznej. Polska, tradycyjnie opierająca się o energetykę bazującą na źródłach węglowych (60-70%), zdecydowanie zmienia kurs w stronę nisko- i zeroemisyjności. Inicjatywy rządowe, takie jak program "Mój Prąd", dopłaty do instalacji modułów oraz ulgi podatkowe (ulga termomodernizacyjna), zachęcają zarówno przedsiębiorstwa, jak i gospodarstwa domowe, do inwestowania w fotowoltaikę. Obecnie prym wiodą duże farmy fotowoltaiczne w Polsce. Ponadto, znaczące inwestycje zarówno z sektora prywatnego, jak i wsparcie unijne, napędzają rozwój infrastruktury i badania nad nowymi technologiami.
Zgodnie z danymi Agencji Rynku Energii (ARE), moc zainstalowana w energetyce słonecznej na koniec 2023 r. wyniosła dokładnie 17 057,1 MW, podczas gdy na koniec 12 181,0 MW. Oznacza to wzrost w ciągu roku o 4876,1 MW. Jest to bardzo dobry wynik świadczący o Polsce jako atrakcyjnym miejscu do inwestycji w OZE.
Pomimo dynamicznego rozwoju, sektor energetyki słonecznej w Polsce i Europie stoi przed wyzwaniami. Należą do nich kwestie magazynowania energii, integracji z istniejącą infrastrukturą energetyczną oraz zapewnienia stabilności sieci. Rozwój technologii magazynowania energii, takich jak baterie litowo-jonowe, oraz inteligentne sieci energetyczne, może przynieść rozwiązanie tych problemów, otwierając drogę do pełnego wykorzystania energii słonecznej.
Polska może odegrać kluczową rolę w kształtowaniu przyszłości energetyki słonecznej w Europie. Dzięki swojej strategicznej lokalizacji, rosnącemu sektorowi technologicznemu i wsparciu rządowemu, Polska ma potencjał, by stać się hubem innowacji i produkcji w dziedzinie fotowoltaiki. Współpraca międzynarodowa, wymiana wiedzy i technologii, a także wspólne inicjatywy mogą przyczynić się do szybszego osiągnięcia celów klimatycznych.
Wyzwania i perspektywy
Zgodnie ze średnim scenariuszem przedstawionym przez SolarPower Europe w 2024 r. energetyka słoneczna w Europie będzie nadal rosnąć, osiągając 62 GW przy 11% rocznym wzroście. Na niniejsze tempo wzrostu ma wpływ spadek popytu ze strony gospodarstw domowych, który wzrósł w ciągu ostatnich 2 lat z powodu kryzysu energetycznego. Jednocześnie oczekuje się, że usprawnienia legislacyjne będą wprowadzane przez 1-2 lata lub dłużej. Badania pokazują również, że dachowe instalacje słoneczne będą dominować na rynku, choć ich udział będzie stopniowo spadać w ciągu najbliższych 4 lat. Kryzys energetyczny zwiększył świadomość właścicieli domów i firm w zakresie energii słonecznej jako skutecznego rozwiązania pozwalającego kontrolować rachunki za energię.
Jeżeli chodzi o 2025 r., SolarPower Europe prognozuje 19% stopę wzrostu, co przełoży się na 73,8 GW instalacji, a następnie 84,2 GW w 2026 roku i 93,1 GW w 2027 r. Zgodnie z optymistycznym scenariuszem, rynek ma potencjał przekroczenia 100 GW już w 2026 r.
Źródło: SolarPower Europe/Agencja Rynku Energii
