Energia słoneczna może pokonać zależność Europy od dostaw surowców energetycznych z Rosji, w szczególności gazu ziemnego. Te źródło OZE z pewnością przyczyni się do realizacji ambitnej polityki klimatycznej Unii Europejskiej, a tym samym osiągnięcia neutralności klimatycznej w perspektywie do 2050 roku. 18 maja Komisja Europejska przedstawiła strategię energetyki słonecznej, która zakłada, że do 2030 roku do sieci w UE zostanie podłączonych łącznie 600 GW nowych mocy PV. Komisja chce przyspieszyć proces wydawania pozwoleń dla projektów PV.
Rozwój OZE od dłuższego czasu staje się jednym z głównych wektorów zmian w gospodarce europejskiej, co znajduje również odzwierciedlenie w przygotowanych przez Komisję Europejską regulacjach. Ze względu na agresję Rosji na Ukrainę i związaną z nią sytuacją geopolityczną, dotychczas podejmowane wysiłki na rzecz zielonego rozwoju musiały i uległy znaczącemu przyspieszeniu. OZE zapewniają nie tylko dostęp do taniej, przyjaznej środowisku energii, ale przede wszystkim stały się ważnym filarem wzmacniającym bezpieczeństwo w dobie rosyjskich szantaży z wykorzystaniem surowców energetycznych.
Niezwykle istotne znaczenie w transformacji energetycznej Europy odegra rozwój energetyki słonecznej, która obecnie odpowiada za ok. 5 proc. energii elektrycznej konsumowane w Unii Europejskiej. Jest również jedną z najszybciej rozwijających się technologii OZE na Starym Kontynencie, do czego z pewnością przyczyniły się spadające koszty samej technologii oraz systemy wsparcia rozwijane w państwach Wspólnoty.
Według danych Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA), w 2021 roku na ok. 32 GW nowych mocy zainstalowanej w OZE w Unii Europejskiej, zdecydowaną większość stanowiła energetyka słoneczna, dystansując tym samym lądową energetykę wiatrową o 11,6 GW. Na koniec 2021 roku moc zainstalowana w fotowoltaice w Europie osiągnęła poziom 144 GW, z czego tylko w ubiegłym roku przybyło 18 GW nowych mocy.
Dostrzegając rosnącą rolę fotowoltaiki, Komisja Europejska podjęła działania na rzecz możliwości pełnego wykorzystania potencjału energii słonecznej, zwłaszcza w trakcie kryzysu energetycznego i geopolitycznego wywołanego przez Rosję. W efekcie 18 maja została przedstawiona Strategia UE na rzecz energetyki słonecznej, która ma pomóc zidentyfikować bariery wykorzystania tej technologii. Dokument zawiera propozycję konkretnych narzędzi służących przyspieszeniu wdrożenia zintegrowanego systemu energetycznego, w tym uproszczenia procesu inwestycyjnego, co przełoży się na wzrost konkurencyjności i odporności unijnych systemów wykorzystujących energię słoneczną. Zgodnie z założeniami, do 2025 roku w instalacjach energetyki słonecznej ma być zainstalowanych 320 GW mocy, czyli ponad dwukrotnie więcej niż obecnie. Natomiast w perspektywie do 2030 roku moc ta ma wzrosnąć do 600 GW, co pozwoli na zmniejszenia zapotrzebowania na gaz ziemny o 9 mld m3. To mniej więcej połowa obecnego zapotrzebowania Polski na to paliwo.
Szczególny nacisk Komisja Europejska kładzie na rozwój dachowych instalacji fotowoltaicznych. W tym celu ma zostać uruchomiony specjalny program European Solar Rooftops Initiative. Ponadto zostanie wprowadzony obowiązek montowania instalacji fotowoltaicznych na dachach. W przypadku nowych obiektów publicznych i komercyjnych o powierzchni użytkowej ponad 250 m2 wymóg miałby obowiązywać od 2026 roku, dla istniejących budynków publicznych i komercyjnych o powierzchni użytkowej ponad 250 od 2027 roku, a dla nowych domów - od 2029 roku.
Wśród proponowanych narzędzi służących zwiększeniu wykorzystania energii słonecznej, Komisja Europejska planuje nałożenie obowiązku na państwa członkowskie zapewnienia systemów wsparcia dla inwestorów montujących instalacje fotowoltaiczne, w tym w połączeniu z magazynami energii i pompami ciepła, które zapewnią zwrot z inwestycji w perspektywie nie dłużej niż 10 lat.
Należy przypomnieć, że strategia dla fotowoltaiki nie jest pierwszym dokumentem tej rangi opracowanym rzez KE. Wcześniej podobne dokumenty zostały przygotowane dla morskiej energetyki wiatrowej, a także wodoru. Przygotowanie dedykowanej strategii dla rozwoju fotowoltaiki świadczy o tym, jak dużą wagę unijni decydenci przywiązują do dalszego rozwoju tej technologii. W szczególności kontekście opublikowanego równolegle planu REPowerEU, który ma pozwolić na zmniejszenie zależności Europy od gazu rosyjskiego, wskazując na konieczność zwiększenia udziału OZE w zużyciu energii elektrycznej z 40 do 45 proc. w perspektywie 2030 roku. Kluczową technologią umożliwiającą realizację tych ambicji będzie właśnie energetyka słoneczna. Dzięki czemu Europa stanie się jednym wielkim placem słonecznej budowy, co umożliwi powstanie wielu tysięcy nowych miejsc pracy. Wszystkie te działania wzmocnią bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej.
