W marcu zakończyły się konsultacje kolejnej nowelizacji ustawy o OZE, ale jednej z najważniejszej dla polskiego sektora energetycznego. Nowe regulacje mają za zadanie wdrożyć europejskie zapisy tzw. dyrektywy RED II. Czekają nas kluczowe zmiany i nowości w polskiej energetyce. Co zakładają przepisy? Przybliżamy najważniejsze z nich.
Nowelizacja ustawy o OZE jest procedowana w Rządowym Centrum Legislacji pod numerem UC99. Głównym celem nowych regulacji jest implementacja do polskiego systemu prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, popularnie zwaną „dyrektywą 2018/2001” lub „dyrektywą RED II”. W projekcie przepisów znajdziemy szereg zmian dotyczących następujących obszarów jak biometan, klastry energii, morska energetyka wiatrowa, modernizacja i wsparcie operacyjne dla instalacji OZE, hybrydowe instalacje OZE. Przewidywana jest także transpozycja RED II do obszarów jak ciepłownictwo i chłodnictwo, gwarancje pochodzenia czy procedury administracyjne. Powstanie także Krajowy Punkt Kontaktowy OZE oraz zostanie wprowadzony partnerski handel energię peer-to-peer. Te rozwiązania spowodują, że polska energetyka sięgnie światowego poziomu w realizacji transformacji energetycznej, ale też znacznie ja przyspieszy, w szczególności rozwój energetyki rozproszonej.
Nowelizacja proponuje całe spectrum zmian, dlatego w OZE.pl wybraliśmy najważniejsze, które mogą w znaczny sposób przełożyć się na rozwój instalacji OZE w Polsce. Oto najważniejsze zmiany, które proponuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
Klastry energii
Autorzy projektu ustawy chcą stworzyć korzystne regulacje dla rozwoju energetyki rozproszonej w Polsce. Kluczem są klastry energii, które mogą zapewnić nie tylko lokalne bezpieczeństwo, ale w maksymalny sposób wykorzystać potencjał lokalnych wytwórców energii bez względu na rodzaj instalacji. Zgodnie z celem założonym w Polityce Energetycznej Polski do 2040 roku (PEP2040), do końca obecnej dekady w Polsce będzie działało 300 klastrów energii (zostanie wprowadzony rejestr klastrów). Proponowane rozwiązania promujące funkcjonowanie klastrów energii mają charakter czasowy i będą obowiązywać do 31 grudnia 2029 roku, a sam system wsparcia będzie funkcjonował w ramach trzech faz. Ponadto, w ramach ciekawych zmian wprowadzono wymóg, aby stroną porozumienia była przynajmniej jedna jednostka samorządu terytorialnego, natomiast zakres przedmiotowy działalności klastra uzupełniono o magazynowanie energii. Klastry w ramach drugiego modelu biznesowego będą działały także na rzecz usług elastyczności systemu elektroenergetycznego (ograniczenie obciążenia szczytowego).
OZE w ciepłownictwie
Wszystko na to wskazuje, że w końcu nadejdzie era OZE w sektorze ciepłownictwa. Zostanie nałożony na przedsiębiorstwa ciepłownicze obowiązek zakupu ciepła wytwarzanego z OZE, w tym instalacji termicznego przekształcania odpadów. Ponadto przewiduje się wprowadzenie gwarancji pochodzenia ciepła albo chłodu wytwarzanego z OZE.
Gwarancje pochodzenia
Dyrektywa RED II wymaga dokonania zmian przepisów i mechanizmu funkcjonującego już na rynku polskim, a więc gwarancji pochodzenia. Gwarancja pochodzenia to dokument poświadczający odbiorcy końcowemu wartości środowiskowe wynikające z unikniętej emisji gazów cieplarnianych, oraz że określona ilość energii wprowadzonej do sieci została wytworzona z instalacjach OZE. W nowelizacji rozszerza się możliwość wydania gwarancji pochodzenia na nośniki energii takie jak biometan, ciepło albo chłód albo zielony wodór.
Krajowy Punkt Kontaktowy ds. OZE
Na polskim rynku energii pojawi się Krajowy Punkt Kontaktowy (KPK), którego rolą będzie pełne wsparcia informacyjne każdego podmiotu, który ma zamiar rozpocząć produkcję energii z instalacji OZE. Punkty kontaktowe, na żądanie wnioskodawcy, będą udzielać wskazówek i wsparcia w trakcie procedury składania wniosków o zezwolenie i wydawania zezwoleń. Głównymi beneficjentami KPK będą podmioty mniejsze i mniej profesjonalne, wchodzące na rynek inwestycji w instalacje OZE.
Procedury administracyjne
Jak czytamy w uzasadnieniu do nowelizacji, obecnie prawo budowlane zakłada, że roboty budowlane polegające na instalowaniu urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej większej niż 50 kW wymagają decyzji o pozwoleniu na budowę. Projektodawca proponuje zatem podniesienie przedmiotowego limitu do granicy 150 kW mocy.
Ponadto, regulacje wydłużają z 24 do 33 miesięcy, od dnia zamknięcia sesji aukcji OZE, termin realizacji przez uczestnika obowiązku sprzedaży po raz pierwszy energii wytworzonej w instalacji OZE. Pozwoli to uczestnikom aukcji, którzy otrzymali wsparcie, wywiązać się z zobowiązań ustawowych i uchronić ich przed negatywnymi konsekwencjami.
Kontrakty PPA
Nareszcie! Polska doczeka się przepisów dotyczących długoterminowych kontraktów na zakup energii elektrycznej z OZE (ang. Power Purchase Agreement). Wykonanie umowy PPA od strony technicznej możliwe jest w dwojaki sposób. Jak czytamy w ustawie, w pierwszym przypadku, dostarczanie energii może odbywać się na podstawie umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji, w przypadku gdy strony tej umowy zostały uprzednio przyłączone do krajowej sieci elektroenergetycznej (KSE). W drugim przypadku zakłada się dostarczenie przedmiotu umowy za pomocą linii bezpośredniej.
Partnerski handel energią – peer-to-peer
Prosumenci OZE w Polsce działający samodzielnie lub za pośrednictwem koncentratorów (agregatorów) będą mieli prawo wytwarzać prąd również na własne potrzeby, ale także przechowywać i sprzedawać nadwyżki energii w ramach handlu partnerskiego (peer-to-peer). Dotyczy to prosumentów indywidualnych, jak i zbiorowych.
System wsparcia operacyjnego dla instalacji zmodernizowanych
Utrzymanie instalacji OZE, które zakończyły udział w przewidzianych dla nich systemów wsparcia, wiąże się z kosztami operacyjnymi przewyższającymi przychody rynkowe z prowadzonej działalności. Proponowane zmiany w ustawie mają pozwolić na kontynuowanie pracy źródeł biomasowych, biogazowych a także wodnych – ich łączna moc zainstalowana wynosi ok. 1,2 GW. Przewiduje się także regulacje wspierające modernizację instalacji OZE.
Hybrydowe instalacje OZE
Ministerstwo zaproponowało zmianę definicji „hybrydowej instalacji odnawialnego źródła energii” oraz „mocy zainstalowanej elektrycznej instalacji odnawialnego źródła energii”. Instalacje te będą budowane wraz z m.in. magazynami energii. Tworzenie regulacji prawnych mających na celu wzrost znaczenia magazynów energii nie tylko sprzyja bezpieczeństwu sieci elektroenergetycznej, ale też zachęca do stałego rozwoju tej technologii – czytamy w uzasadnieniu.
Morska energetyka wiatrowa
Nowelizacja zawiera także przepisy uzupełniające dla morskiej energetyki wiatrowej (do 2040 roku na polskich wodach Morza Bałtyckiego powstanie 11 GW w wiatrakach). Wprowadzane zmiany mają na celu m.in. bardziej efektywne planowanie rozwoju infrastruktury służącej do wyprowadzenia mocy z morskich farm wiatrowych.
Spółdzielnie energetyczne
Poszerzono obszar działalności spółdzielni energetycznych poprzez umożliwienie im działania w obszarze jednego operatora systemu dystrybucyjnego gazowego zaopatrującego także w biogaz rolniczy lub biometan. Tym samym umożliwiono spółdzielniom wytwarzanie i zużywanie, poza biogazem, również biogazu rolniczego w instalacjach o rocznej wydajności poniżej 40 mln m3 lub biometanu w instalacjach o rocznej wydajności poniżej 24 mln m3 – czytamy w ustawie.
Teraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska rozpatruje wnioski złożone w ramach konsultacji publicznych. Które przepisy wejdą w życie? O tym przekonamy się niebawem.
Na podstawie: Rządowe Centrum Legislacji, projekt UC99
