Inwestycje w OZE najczęściej kojarzą się z ambicjami i celami środowiskowymi oraz ekologicznymi. Od wielu lat OZE są nie tylko „modą”, ale stały się już jednym z filarów nowoczesnej infrastruktury energetycznej. Pomimo kryzysu energetycznego, gospodarczego i inflacji, inwestycje w OZE są atrakcyjne dla inwestorów. Przyjrzyjmy się wskaźnikom LCOE i kosztom inwestycji w tym sektorze.
Międzynarodowa Agencja Energetyki Odnawialnej (IRENA) w jednym z najnowszych raportów „RenewablePower Generation Costs in 2022” zaprezentowała koszty energii elektrycznej produkowanej w instalacjach OZE. Przedstawiane są one za pomocą wskaźnika LCOE(ang. levelized cost of electricity), czyli globalnego, uśrednionego kosztu energii elektrycznej, który pomaga branży w oszacowaniu kosztów wyprodukowania energii za pomocą danej technologii.
IRENA wskazuje, że konkurencyjność OZE poprawiła się znacznie w 2022 r., pomimo znaczącego wzrostu kosztów np. materiałów oraz kosztów obsługi kredytów. Ze względu na gwałtownie rosnące ceny paliw kopalnych (węgla, gazu i ropy naftowej), w latach 2021-2022 odnotowano jedną z największych popraw konkurencyjności technologii OZE w ciągu ostatnich dwóch dekad.
-Po dziesięcioleciach spadku kosztów i poprawy wydajności technologii słonecznych i wiatrowych, korzyści ekonomiczne płynące z wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych - oprócz korzyści dla środowiska -są obecnie przekonujące – podkreśla IRENA.
Ogólnie rzecz biorąc, w latach 2010-2022 zainstalowano w sumie 1120 GW w OZE o koszcie LCOE niższym niż średni ważony koszt energii produkowanej z pomocą z paliw kopalnych. Tym samym globalny sektor energetyczny zaoszczędził dzięki OZE tylko w ubiegłym roku 520 mld $ na kosztach zakupu paliw i surowców- wynika z nowego raportu IRENA. Około 86% (187 GW) wszystkich nowo zainstalowanych mocy w OZE w 2022 r. miało niższe koszty niż energia elektryczna „opalana” paliwami kopalnymi.
Koszty poszczególnych technologii OZE
W ciągu ostatnich 13-15 lat koszty wytwarzania energii odnawialnej spadały, w szczególności dzięki fotowoltaice i energetyce. Obecnie te dwie technologie są także największymi źródłami OZE w Polsce – odpowiednio ok.15 GW i ok. 10 GW. W latach 2010-2022 energetyka słoneczna i wiatrowa stała się konkurencyjna cenowo w stosunku do paliw kopalnych nawet bez wsparcia finansowego.
W przypadku lądowej energetyki wiatrowej spadek LCOE wyniósł69% do 0,033 /kWh, czyli nieco mniej niż połowa kosztu najtańszej energii kopalnej w 2022 r. W 2010 r. globalny wskaźnik LCOE dla technologii onshore wynosił 0,107$/kWh. Wartość ta była o 95% wyższa niż najniższy koszt paliw kopalnych wynoszący wówczas 0,056 $/kWh. Inaczej sytuacja wygląda w sektorze morskiej energetyki wiatrowej – w ubiegłym roku LCOE wzrósł do poziomu 0,081 $/kWh. Wynikało to z sytuacji drastycznie rosnących cen materiałów, np. stali.
LCOE dla fotowoltaiki spadł o 89% do poziomu0,049$/kWh w 2022 r. co stanowi prawie o jedną trzecią mniej niż najtańsza energia produkowana dzięki paliwom kopalnym na świecie. W przypadku fotowoltaiki, w 2010 r. globalny średni ważony LCOE oscylował na poziomie 0,445$/kWh– było to aż o 710% drożej niż najtańsza opcja w produkowania energii z pomocą paliw kopalnych. Jednak do 2022 r. odnotowano spektakularny spadek kosztów. W przypadku nowo uruchomionych projektów fotowoltaicznych na skalę użytkową (duże farmy PV), w latach 2021-2022 globalny średni ważony LCOE spadł o 3%.
Szczegóły dotyczące całkowitych kosztów inwestycji (w przeliczeniu na kWh), wskaźnika wydajności oraz LCOE dla poszczególnych technologii przedstawia poniża tabela, która uwzględnia porównanie wyników w2010 i w 2022 r.
Nowy raport IRENA potwierdza kluczową rolę, jaką konkurencyjne cenowo odnawialne źródła energii odgrywają w rozwiązywaniu dzisiejszych kryzysów energetycznych i klimatycznych poprzez przyspieszenie transformacji zgodnie z limitem ocieplenia o 1,5°C
-Obecnie argumenty biznesowe przemawiające za odnawialnymi źródłami energii są przekonujące, ale świat musi dodawać średnio 1000 GW w OZE rocznie do 2030 r., aby utrzymać 1,5°C w zasięgu ręki, czyli ponad trzykrotnie więcej niż w 2022 r. Nie ma czasu na nowe rozwiązania energetyczne. Nie ma tez czasu na stopniową ewolucję nowego systemu energetycznego, jak miało to miejsce w przypadku paliw kopalnych – wyjaśnia dyrektor generalny IRENA, Francesco La Camera.
Potencjał obniżenia kosztów może dać magazyn energii
Dalsze spadki kosztów technologii OZE będą z pewnością obserwowane w kolejnych latach. Dziś branża prowadzi dyskusję o możliwościach zwiększenia efektywności produkcji energii w już powstałych instalacjach OZE. Jedna z opcji jest magazynowanie energii, które może pomóc w obniżeniu kosztów inwestycji na kilka sposobów.
Po pierwsze, inwestycja w magazyn energii pozwoli na wyeliminowanie strat energii. OZE takie jak wiatr i słońce, są nieprzewidywalne i zmienne pod względem dostępności energii. Magazynowanie energii pozwala na gromadzenie nadwyżek, a następnie jej użycie w okresach, gdy źródła OZE nie dostarczają wystarczająco dużo energii. Dzięki temu można zminimalizować straty i maksymalnie wykorzystać dostępną energię.
Kolejny aspekt to doskonalenie wydajności sieci elektroenergetycznych. Magazyny energii mogą pomóc w zwiększeniu stabilności i niezawodności sieci elektroenergetycznych, co pozwala na lepsze wykorzystanie energii z OZE. Możliwe jest także przechowywanie energii w okresach niskiego zapotrzebowania i uwolnienie jej do sieci w okresach szczytowego zapotrzebowania, co może obniżyć koszty związane z rozwojem i utrzymaniem infrastruktury elektroenergetycznej.
Nie warto też zapominać o zminimalizowaniu konieczności rozbudowy źródeł energii konwencjonalnych. Dzięki magazynowaniu energii można ograniczyć korzystanie z źródeł energii konwencjonalnych, takich jak elektrownie węglowe czy gazowe, w okresach szczytowego zapotrzebowania na energię. To może przyczynić się do obniżenia emisji gazów cieplarnianych i kosztów związanych z eksploatacją tych źródeł.
Magazynowanie energii może zatem pomóc w zwiększeniu ekonomii skali w produkcji energii z OZE. W miarę jak technologie magazynowania stają się bardziej zaawansowane i popularne, koszty ich produkcji i instalacji mogą spadać, co przekłada się na obniżenie ogólnych kosztów energii produkowanej w OZE.
Warto zaznaczyć, że magazynowanie energii nie tylko obniża koszty energii z OZE, ale także przyczynia się do zwiększenia niezawodności i elastyczności systemu energetycznego, co jest korzystne dla użytkowników i środowiska naturalnego. Jednak efektywność magazynowania energii w kontekście kosztów zależy od wielu czynników, takich jak technologia magazynowania, lokalizacja i warunki klimatyczne.
Źródło: IRENA, własne
