Magazyny energii są kluczowym elementem w transformacji energetycznej Polski, niezbędnym do zapewnienia stabilności i efektywności systemu energetycznego. Ich znaczenie wynika z kilku czynników. Jednym z nim jest zwiększenie efektywności pracy instalacji OZE. W przypadku nadwyżek energii i niskiego zapotrzebowania, operatorzy nie muszą wyłączać instalacji, a gromadzić energię w magazynach w celu odłożenia w czasie konsumpcji energii. Polska jest dopiero na początku podróży, którą musi jednak przyspieszyć.
Kolejny etap transformacji
Magazyny energii są kluczowe dla transformacji energetycznej w Polsce, ponieważ pozwalają na efektywne zarządzanie energią z OZE, w szczególności energetyki wiatrowej i słonecznej. Umożliwiają gromadzenie nadwyżek energii w okresach jej wysokiej produkcji i wykorzystywanie jej w momentach niedoboru, co zapewnia stabilność sieci energetycznej i ciągłość dostaw energii. Dzięki temu magazyny energii umożliwiają efektywne wykorzystanie OZE, co jest kluczowe dla osiągnięcia celów związanych z redukcją emisji CO2 i zrównoważonym rozwojem energetycznym.
Korzyści
Magazyny energii zapewniają szereg korzyści sektorowi energetyki i przemysłowi, ale nie tylko. Stabilizują sieć energetyczną, balansując fluktuacje w produkcji energii z OZE. Umożliwiają efektywniejsze wykorzystanie energii odnawialnej, magazynując jej nadwyżki, ale też zwiększają bezpieczeństwo energetyczne przez gwarancję dostępności energii w czasie szczytowego zapotrzebowania. Pozwalają na obniżenie emisji CO2 poprzez zastępowanie konwencjonalnych źródeł energii. Technologie te przyczyniają się do optymalizacji kosztów w systemie energetycznym, redukując potrzebę inwestycji w rozbudowę konwencjonalnych mocy wytwórczych. Magazyny w połączeniu z farmą słoneczna i instalacją wiatrową tworzą hub wytwórczy, który z sukcesem może zastąpić konwencjonalne jednostki.
Wyzwania
Rynek magazynowania energii w Polsce stoi przed szeregiem wyzwań, które są kluczowe dla jego rozwoju. Jednym z głównych problemów jest stosunkowo niska popularność magazynów energii, zwłaszcza w porównaniu do rosnącej liczby instalacji fotowoltaicznych. To pokazuje, że magazynowanie energii w Polsce wciąż jest w początkowej fazie rozwoju i wymaga znaczących inwestycji oraz wsparcia, aby sprostać rosnącym wymaganiom polityki energetycznej Unii Europejskiej i zapewnić bezpieczeństwo energetyczne kraju.
Innym wyzwaniem jest znowelizowanie przepisów, które obecnie pozwalają na budowę magazynów energii przez operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD) wyłącznie w celu zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci. Ponadto, w rynku mocy na dostawy energii w 2028 r., aż 1,7 GW z 7 GW obowiązków mocy przypada na magazyny energii, co wskazuje na rosnące znaczenie tej technologii w stabilizacji systemu energetycznego, choć korzyści z ich udziału pojawią się prawdopodobnie dopiero w latach 30. Jest to 10 razy więcej niż na aukcji siódmej, na której magazyny energii pojawiły się po raz pierwszy - zakontraktowano wówczas 165 MW mocy magazynów.
Zmiany w zakresie recyklingu baterii również stanowią istotne wyzwanie. Nowe przepisy UE wprowadzają rygorystyczne wymagania dotyczące zarządzania zużytymi bateriami, obliczania śladu węglowego, zbierania i recyklingu, co ma na celu promowanie gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ) i efektywności energetycznej. To rewolucyjna zmiana, która wymaga współpracy wszystkich uczestników łańcucha dostaw baterii.
Rozwój technologii magazynowania energii również stanowi wyzwanie, ale jednocześnie oferuje nowe możliwości. W 2023 r. obserwowano znaczący wzrost zainteresowania magazynami energii, zarówno w sektorze prosumenckim, jak i przemysłowym, co jest pozytywnym sygnałem dla przyszłości. Rozwój nowych typów ogniw, takich jak baterie sodowo-jonowe, oraz integracja magazynów energii z elektromobilnością i technologią V2G (Vehicle-to-Grid) wskazują na kierunki, w których sektor magazynowania energii może się rozwijać.
Jak wyglądają obecnie liczby?
To, że Polska znajduje się na początku drogi do rozwoju sektora magazynów energii, pokazują też liczby przedstawione na stronach rządowych. Aktualnie w Polsce największą zainstalowaną moc w systemach magazynowania energii posiadają elektrownie szczytowo-pompowe, których łączna moc wynosi 1767,6 MW. Niemniej jednak, przyszłość rozwoju tego sektora wydaje się związana głównie z bateryjnymi magazynami energii elektrycznej, które zaczynają pojawiać się w coraz większej liczbie. Przykładem może być największy w Polsce hybrydowy magazyn energii o mocy 6 MW, zlokalizowany na farmie wiatrowej Bystra, zrealizowany w ramach współpracy polsko-japońskiej i wspierany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Kolejne bateryjne magazyny energii, które zostały uruchomione, obejmują między innymi: Puck 750 kW, Rzepedź 2,1 MW, Garbce 5,5 MW, Lubachów 500 kW, Wielka Wieś 50 kW, a także magazyn przy farmie PV na Górze Żar 500 kW, Cieszanowice 3,2 MW oraz Czernikowie 1 MW – czytamy na stronach resortu klimatu i środowiska.
Ponadto, w sektorze przemysłowym i rolniczym zainstalowano ponad 130 MW mocy w magazynach energii, które często zastępują wcześniej używane generatory czy agregaty Diesla. W planach rozwojowych na najbliższe lata znajdują się kolejne projekty magazynów bateryjnych, z których PGE Polska Grupa Energetyczna, największy producent, zamierza do 2030 r. osiągnąć łączną moc 800 MW w kilkunastu lokalizacjach. Spółka PKP Energetyka planuje uruchomienie 200 dwukierunkowych podstacji trakcyjnych z magazynami energii o łącznej mocy 600 MW. Zapowiedzi złożyło wielu prywatnych inwestorów polskich i zagranicznych.
Na stronie gov.pl czytamy, że szacuje się, że w Polsce funkcjonuje obecnie około 11 tys. przydomowych magazynów o łącznej mocy przekraczającej 100 MW i pojemności ponad 130 MWh, które w większości współpracują z instalacjami PV, zapewniając ciągłość zasilania.
Źródło danych: gov.pl, enerad.pl, e-magazyny.pl
