W zmieniającej się architekturze energetycznej coraz większą rolę będzie odgrywał konsument energii elektrycznej. To m.in. od niego będzie zależało bezpieczeństwo systemu elektroenergetycznego ze względu na konsumpcję energii elektrycznej w odpowiednich momentach. Nowe regulacje wzmocnią pozycję konsumenta na rynku.
Do Sejmu trafił długo oczekiwany projekt nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii – nr UC99. Projektowi nadano numer druku 3279. Ten został od razu skierowany do pierwszego czytania w Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Obecnie projekt jest na etapie procedowania w Senacie, co oznacza, że jest szansa, że w okresie wakacyjnym lub najpóźniej jesienią zobaczymy ostateczną wersję dokumentu. Projekt regulacji jest obszerny i uwzględnia wielu instrumentów, które mogą wzmocnić rolę konsumenta na rynku energii elektrycznej.
Proponowane rozwiązania
Głównym celem proponowanych rozwiązań jest zwiększenie udziału OZE w krajowym zużyciu energii brutto. W tym celu potrzebna jest transpozycja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, zwanej potocznie „dyrektywą RED II”. Proponowane rozwiązania dotyczą m.in. biometanu, klastrów energii, ciepłownictwa i chłodnictwo, gwarancji pochodzenia, Krajowego Punktu Kontaktowego OZE, procedur administracyjnych, modernizacji instalacji OZE, wsparcie operacyjnego dla instalacji OZE, którym upływa 15-letni system wsparcia, a także hybrydowych instalacji OZE.
Po pierwsze, zmiany proponowane w projekcie ustawy wychodzą naprzeciw oczekiwaniom lokalnych społeczności, w tym indywidualnych oraz instytucjonalnych odbiorców oraz wytwórców paliw i energii, przedsiębiorców, w szczególności małych i średnich (MŚP), jednostek samorządu terytorialnego, a także wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych – mając na celu umożliwienie szerszego niż dotychczas rozwoju klastrów energii w Polsce. Z kolei Krajowy Punkt Kontaktowy OZE ma za zadanie przeprowadzić wnioskodawcę (inwestora OZE) przez administracyjną procedurę składania wniosków o zezwolenie w przejrzysty sposób do momentu wydania przez odpowiedzialne organy jednej lub kilku decyzji na końcu procesu, udzielać mu wszelkich niezbędnych informacji i, w stosownych przypadkach, zapewniać udział innych organów administracyjnych – czytamy w Ocenie Skutków Regulacji (OSR) załączonej do ustawy.
Regulacje umożliwią wytwórcom OZE w instalacjach o mocy poniżej 500 kW wybór sprzedaży energii do sprzedawcy zobowiązanego lub do dowolnego podmiotu w ramach systemu aukcyjnego. Dotychczasowe regulacje nie pozwalają na wybór rozwiązania bardziej elastycznego i swobodnego decydowania przez wytwórcę.
Mają zostać poprawione warunki dla rozwoju energetyki rozproszonej na terenach wiejskich w formie spółdzielni energetycznej. Regulacje ułatwią tworzenie i funkcjonowanie tej formy lokalnego zrzeszenia, a także zachęcą podmioty do angażowania się w tego rodzaju inicjatywy
Celem jest też dostosowanie obecnej formy prosumenta energii odnawialnej do potrzeb wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych w taki sposób, aby korzyści z wytwarzanej energii mogły być wykorzystane na wspólne potrzeby mieszkańców budynków wielolokalowych. W ten sposób na polski rynek zostanie wprowadzony tzw. prosument lokatorski. Będzie on miał możliwość sprzedaży nadwyżek energii elektrycznej, a zarobione pieniądze przeznaczyć m.in. na obniżenie czynszu.
UC99 przewiduje nakreślenie podstawowych ram prawnych i umożliwienie rozwoju rynku Peer-2-Peer w sposób swobodny. Partnerski handel energią z OZE umożliwi tego typu sprzedaż energii z OZE w przypadku, gdy wytwarzającym tę energię jest prosument energii odnawialnej lub prosument zbiorowy energii odnawialnej. W pierwszym etapie wdrażania przedmiotowych rozwiązań, wprowadzenie możliwości prowadzenia partnerskiego handlu energią elektryczną w Polsce proponowane jest zatem w odniesieniu do transakcji prowadzonych na linii prosument-prosument, prosument-konsument lub inny podmiot uregulowany przepisami ustawy OZE oraz ustawy - Prawo energetyczne.
Potrzebna jest edukacja samych konsumentów
Konsumenci energii mogą być jednocześnie jej wytwórcami – to jedna ze zmian w systemie energetycznym będąca skutkiem rozwoju energetyki rozproszonej. Potrzebna jest szersza edukacja na temat transformacji energetycznej oraz roli konsumenta w nowej architekturze energetycznej Promowanie roli konsumenta przyczynia się do zwiększenia świadomości energetycznej społeczeństwa. Kiedy klienci mają większą wiedzę na temat sposobów produkcji, dystrybucji i zużycia energii, mogą podejmować bardziej świadome decyzje, które są korzystne dla nich samych i dla środowiska. Zrozumienie wpływu konkretnych zachowań na zużycie energii może prowadzić do bardziej efektywnej konsumpcji energii.
Kiedy klienci mają większą kontrolę nad swoim zużyciem energii, mogą bardziej świadomie zarządzać swoimi kosztami. Dostęp do informacji na temat cen energii i sposobów jej zużycia pozwala konsumentom na podejmowanie lepszych decyzji, takich jak wybór dostawcy energii, negocjowanie umów lub korzystanie z inteligentnych systemów zarządzania energią. To może przekładać się na niższe rachunki za energię.
Większa rola konsumenta sprzyja zwiększeniu konkurencyjności na rynku energii. Kiedy klienci mają większe możliwości wyboru dostawcy, sprzyja to większej konkurencji między dostawcami energii. To z kolei prowadzi do innowacji, lepszej jakości usług i bardziej atrakcyjnych cen dla konsumentów. Konkurencyjność rynku daje konsumentom większą siłę przetargową i zachęca dostawców do lepszego dostosowania się do ich potrzeb.
Wzmacnianie roli konsumenta na rynku energii to krok w kierunku bardziej demokratycznego i zrównoważonego systemu energetycznego, który uwzględnia potrzeby i preferencje konsumentów. Przybliża to również rynek energii do bardziej otwartego i elastycznego systemu, który może dostosować się do zmieniających się warunków i technologicznych innowacji.
Źródło: Sejm, Rządowe Centrum Legislacji, własne
