Zapisy dyrektywy RED III oraz rozdział REPowerEU w polskim KPO są odpowiedzią na wyzwanie związane ze zbyt rozbudowanymi procedurami wydawania pozwoleń i rozwijania projektów – wynika z najnowszego raportu Instytutu Reform. Dokumenty zapewniają polskiemu rządowi nowe narzędzie – obszary przyspieszonego rozwoju OZE, których skuteczne wdrożenie powinno nastąpić w ciągu najbliższych dwóch lat.
„Zdążyć z transformacją – obszary przyspieszonego rozwoju OZE w Polsce" to raport, który podkreśla, jak istotna jest szybka rozbudowa instalacji OZE dla opłacalnej transformacji energetycznej Polski do 2030 r. oraz zwraca uwagę na bariery, jakimi są długotrwałe procedury wydawania zezwoleń i przestarzałe zarządzanie siecią energetyczną. Raport rekomenduje szybkie wdrażanie obszarów przyspieszonego rozwoju OZE, korzystanie ze wsparcia UE, koordynację zmian sieciowych i planowania przestrzennego, dialog ze społeczeństwem oraz długoterminowe myślenie o neutralności klimatycznej do 2050 r. na poziomie administracyjnym.
OZE z dala od biurokracji
Rozbudowana biurokracja i skomplikowane procedury prawne mogą znacząco hamować rozwój OZE w Polsce. Rosnąca liczba inwestycji powoduje opóźnienia w realizacji projektów przez wzgląd na to, że dla każdej instalacji musi być wydana określona liczba pozwoleń, z kolei w administracji publicznej liczba wyspecjalizowanych kadr jest niewystarczająca. Złożone i czasochłonne procesy administracyjne prowadzą do opóźnień w uruchamianiu nowych inwestycji, co może zniechęcać inwestorów i opóźniać osiągnięcie celów klimatycznych.
Długofalowo zbyt rozbudowane procedury to zwiększenie kosztów realizowanych projektów, ale i samej transformacji energetycznej. Wysokie koszty związane z długotrwałymi procedurami administracyjnymi i prawnymi mogą znacząco zwiększyć całkowity koszt projektów OZE, co wpływa na ich rentowność i atrakcyjność inwestycyjną. Z czasem Polska musi się liczyć z utratą możliwości efektywnego wdrażania projektów OZE. Biurokratyczne bariery mogą ograniczać dostęp do nowych technologii i innowacji w sektorze OZE, co wpływa na konkurencyjność polskiej gospodarki na tle innych krajów stawiających na zieloną energię.
Dlaczego potrzebne jest usprawnienie procedur?
W kontekście dynamicznie rozwijającego się sektora OZE w Polsce, kluczowe znaczenie ma usprawnienie procedur prawno-legislacyjnych oraz administracyjnych. Właściwe regulacje i sprawnie działająca administracja są fundamentem dla szybkiego i efektywnego rozwoju projektów związanych z OZE, co bezpośrednio przekłada się na postęp w realizacji celów transformacji energetycznej.
Potrzebne jest przede wszystkim przyspieszenie inwestycji. Usprawnione procedury umożliwiają szybsze realizowanie inwestycji w sektorze OZE, co jest kluczowe dla zwiększenia udziału zielonej energii w miksie energetycznym Polski. Dzięki temu możliwe jest szybsze reagowanie na zmieniające się potrzeby energetyczne kraju oraz wykorzystanie potencjału lokalnych zasobów odnawialnych.
Sprawny system wydawania pozwoleń dla inwestycji w instalacje OZE zdecydowanie przyciągnie na rynek inwestorów – polskich i zagranicznych. Jasne i przejrzyste ramy prawne oraz efektywna administracja zachęcają krajowych i zagranicznych inwestorów do angażowania kapitału w polskie projekty OZE. To z kolei stymuluje rozwój nowych technologii, tworzenie miejsc pracy oraz wzrost gospodarczy.
Długofalowo sprawny rozwój OZE to odpowiedź na wyzwania klimatyczne. Szybka rozbudowa sektora OZE jest jednym z kluczowych elementów niezbędnych do osiągnięcia neutralności klimatycznej i realizacji zobowiązań międzynarodowych Polski w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Zalecenia ekspertów Instytutu Reform
Instytut Reform przekonuje, że już do końca 2024 r. Polska powinna zmapować potencjał OZE dla całej Polski oraz ustalić ramy prawne dla kluczowych obszarów. Jak zauważają, harmonogram wyznaczony przez dyrektywę RED III oraz KPO w zakresie implementacji do prawa krajowego przepisów o obszarach przyspieszonego rozwoju OZE oraz praktycznego ich wdrożenia jest bardzo ambitny. Kraje takie jak Niemcy czy Holandia już dziś są w trakcie wdrażania reform przyspieszających procedury inwestycji w OZE.
Należy wykorzystać dostępne wsparcie ze strony Komisji Europejskiej oraz w ramach KPO. Komplementarne środki wspierające administrację publiczną, samorządy oraz społeczeństwo obywatelskie są również dostępne w ramach KPO i powinny zostać wykorzystane w sposób spójny z wizją reformy wypracowaną przez polski rząd.
Polska musi wdrażać obszary przyspieszonego rozwoju OZE w sposób spójny ze zmianami dotyczącymi zarządzania rozwojem sieci elektroenergetycznej oraz usprawnieniami w zakresie planowania przestrzennego. Jak zauważają eksperci, wdrożenie obszarów przyspieszonego rozwoju OZE nie zlikwiduje wszystkich barier pozakosztowych dla inwestycji w źródła odnawialne, gdyż wynikają one ze zróżnicowanych procesów decyzyjnych. Reforma ta może jednak pośrednio ułatwić zmiany w innych obszarach, np. usprawnienie rozbudowy sieci czy też planowania przestrzennego na poziomie lokalnym. Pomocne mogą tu być zapisy KPO, które zawierają wymogi dotyczące zapewnienia spójności równolegle wprowadzanych zmian we wskazanych obszarach, np. poprzez powiązania między cyfrowymi narzędziami w zakresie permittingu oraz planowania rozwoju sieci – czytamy w raporcie.
Potrzebne jest prowadzenie stałego dialogu ze społeczeństwem i branżami zaangażowanymi w transformację energetyczną. Istotne jest uwzględnienie potrzeb rosnącej grupy odbiorców zgłaszających popyt na niskoemisyjną, konkurencyjną kosztowo energię.
Warunek sine qua non
Dla zapewnienia dynamicznego rozwoju sektora OZE w Polsce, niezbędne jest usprawnienie procedur prawno-legislacyjnych i administracyjnych. Sprawne i transparentne ramy działania nie tylko ułatwią realizację projektów związanych z OZE, ale także przyczynią się do szybszego osiągania celów związanych z transformacją energetyczną i klimatyczną. Odpowiednie działania w tym zakresie mogą znacząco wpłynąć na przyspieszenie zielonej transformacji i budowanie zrównoważonej przyszłości energetycznej Polski.
